Κοσμοπολίτικος πολυπολιτισμός και εθνικός πολιτισμός

 

Οι ανθρώπινες κοινωνίες συγκροτούνται πάνω στη βάση της σύνθεσης μιας αντιθετικής ενότητας δυο επιπέδων μέσα από την οποία (σύνθεση) εκφράζεται τόσο το ενιαίο της κοινωνικής ενότητας όσο και η διαιρετική διάσπαση της σε διάφορα ανάλογα με το στάδιο κοινωνικής ανάπτυξης αντιμαχόμενα κοινωνικο- ταξικά στρατόπεδα.

Στο πρώτο επίπεδο η κοινωνική ολότης ως αδιάσπαστη εξελικτική ενιαιότητα διαδοχικών σταδίων εκφράζεται απο την βιο- κοινωνικο-ιστορικη εξέλιξη απο την “κοινωνία” της αγέλης στις κοινωνίες των γενών, των φύλων, των φυλών, των λαοτήτων, των λαών, των εθνοτικών λαών και εθνών.

Στο δεύτερο επίπεδο εκφράζεται ο κοινωνικο-ταξικός διαφορισμός στην βάση του παραγωγικο-οικονομικού κριτηρίου που λαμβάνει χώρα στην κοινωνικο-ιστορική διαδικασία ανάπτυξης του βαθμού κοινωνικοποίησης των ανθρώπινων κοινωνιών απο τα πρωτόγονα κοινοτικά συστήματα στα δουλοκτητικά, φεουδαλικά, ασιατικά και καπιταλιστικά συστήματα ως και την μελλοντική ενιαιοποίηση των ανθρώπινων κοινωνιών σε εναν πιο αναπτυγμένο βαθμό κοινωνικοποίησης που μπορεί να εκδηλωθεί μέσα απο την κοινωνική επανάσταση και να πραγματοποιηθεί ολοκληρωμένα μέσα στην πορεία απο τον σοσιαλισμό προς την ανώτερης μορφής κομμουνιστική αταξική κοινωνία (αταξική αναφορικά με το παραγωγικο-οικονομικό κριτήριο).

Μόνο με την κοινωνικοποίηση της κοινωνίας θα μπορέσουν αυτά τα δυο επίπεδα να συναρμοστούν σε μια ενιαία κοινωνικο- εξελικτική ολοποίηση, κατά την οποία το κυρίαρχο στοιχείο που θα καθορίζει τις ανθρώπινες κοινωνικές σχέσεις θα πάψει να είναι το οικονομικό και οι ανθρώπινες σχέσεις απελευθερωμένες πλέον απο τις δεσμεύσεις της παραγωγικής αναγκαιότητας θα αναπτύσονται ελεύθερα χωρίς να υπόκεινται άμεσα στην διαμεσολάβηση των παραγωγικών σχέσεων. Η αποδέσμευση των παραγωγικών δυνάμεων απο τις καπιταλιστικές παραγωγικές σχέσεις σηματοδοτεί και την απαρχή της απελευθέρωσης των ανθρώπινων κοινωνικών σχέσεων απο τα δεσμά που τις καθηλώνουν στα στενά πλαίσια που καθορίζονται κυρίως απο τις παραγωγικές σχέσεις και έτσι οι ανθρώπινες σχέσεις εξανθρωπίζονται, γίνονται πραγματικά ανθρώπινες.

Συνοπτικά η κοινωνική εξέλιξη εχει δυο παραμέτρους : Της κοινωνικής ενιαιότητας και του κοινωνικού διαφορισμού. Η πρώτη πραγματώνεται στην εξέλιξη απο την κοινωνία των γενών ως την εθνική κοινωνία και η δεύτερη απο την εξέλιξη απο τον πρωτόγονο κοινοτισμό ως τον μελλοντικό κομμουνισμό, (όπου οι δυο διαδικασίες επανενοποιούνται σε ανώτερο επίπεδο).

Η ανθρώπινη κοινωνία είναι καταρχήν ένας υλικός σχηματισμός. Κάθε υλικός σχηματισμός που δεν εχει πραγματωθεί – αυτοπραγματωθεί μεσα στο είναι του δεν εχει ακόμα ολοκληρωθεί. Έτσι και η ανθρώπινη κοινωνία δεν μπορεί να είναι ολοκληρωμένα πραγματοποιημένη αν υπάγεται καταρχήν στα επιμέρους στοιχεία της και όχι στον καθολικοποιημένο κοινωνικό χαρακτήρα της. Διότι κάθε υλικός σχηματισμός ποτέ δεν εμφανίζεται από την αρχή της ξεχωριστής του ύπαρξης ολοκληρωμένος μέσα στο είναι του καθώς αν συνέβαινε κάτι τέτοιο δεν θα υπήρχε υλικός κόσμος ως εξελικτική διαδικασία ούτε εξέλιξη ως υλική διαδικασία.

Υπάρχουν μάλιστα υλικοί σχηματισμοί που οι εσωτερικές υλικές τους συνθήκες δεν συμβαδίζουν αρμονικά με τις εξωτερικές. Και όταν οι εσωτερικές τους αντιθέσεις αδυνατούν να ξεπεραστούν με εσωτερικής δυναμικής αυτο-υπέρβαση έρχονται σε δυσαρμονική αντίθεση τόσο με τον υλικό τους περίγυρο ως όλον όσο και με όλες τις μεταξύ τους αντιθετικές πλευρές των αντιφάσεων αυτού του εξωτερικού κόσμου. Και τότε χάνεται η όποια δυνατότητα ολοκλήρωσης τους και επέρχεται η καταστροφή.

Από αυτό συνάγεται ότι η ανθρώπινη κοινωνία μπορεί είτε να ολοκληρωθεί δια μέσω της κοινωνικοποίησης της είτε να οδηγηθεί στην καταστροφή της και κατά συνέπεια στη βαθμιαία εξάλειψη των υλικών στοιχείων απο τα οποία απαρτίζεται. Η καταστροφή του όλου επιφέρει και την εξάλειψη του επιμέρους όταν η ύπαρξη του όλου αποτελεί προυπόθεση για την ύπαρξη των επιμέρους στοιχείων του.

Αυτό ακριβώς εξέφραζε σε πρωτογενή μορφή η αριστοτέλεια ρήση περί του ανθρώπου ως εκ φύσεως κοινωνικού όντος. Η κοινωνία συνιστά προυπόθεση της εμφάνισης-υπαρξης του ανθρώπου και από αυτό συνεπάγεται πως η διακοπή της εξελικτικής διαδικασίας κοινωνικοποίησης της κοινωνίας οδηγεί σε απο-κοινωνικοποίηση του ανθρώπου, παύση εξανθρωπισμού του ανθρώπινου όντος και αναστροφή προς τη βαρβαρότητα.

Η κοινωνική εσωτερική αντίθεση στο δεύτερο επίπεδο καθορίζει και τις αντιθέσεις μεταξύ των ξεχωριστών ανθρώπινων κοινωνιών, απο τις πρωτογενείς κοινωνίες των γενών μέχρι και τις σύγχρονες εθνικές κοινωνίες.

Έτσι η κοινωνική διαφορετικότητα και αντιθέσεις στο πρώτο επίπεδο δεν μπορούν να επιλυθούν πριν την επίλυση των αντιθέσεων του δεύτερου επιπέδου.

Ο σύγχρονος καπιταλισμός μπλοκάρει αυτή την επίλυση λειτουργώντας αντίστροφα, οξύνοντας τις αντιθέσεις του πρώτου επιπέδου για να εμποδίσει την επίλυση των αντιθέσεων του δεύτερου.

Στρέφεται συνολικά ενάντια στην κοινωνία καταστέλοντας την ανώτερη και πιο προοδευτική συνολική μορφή οργάνωσης των ανθρώπινων κοινωνιών, δηλαδή ενάντια στο έθνος, ενάντια στην ίδια την εθνική αρχή επιδιώκοντας τη διάσπασή της με την υπαγωγή της στα κράτη που ελέγχονται απο τα υπερεθνικά μονοπώλια, διασπώντας την ενότητα έθνους και κράτους.

Είναι μονόπλευρης θεώρησης η θέση ότι το έθνος γεννήθηκε πάνω στη βάση της ανάπτυξης του καπιταλισμού. Μοιάζει σαν να λέει κανείς πως η σύνολη κοινωνία μιας εποχής γεννήθηκε πάνω στη βάση ενός κοινωνικού συστήματος. Αν η καπιταλιστική ανάπτυξη οδήγησε στην ολοκλήρωση της εθνικής οργάνωσης των κοινωνιών, η διαδικασία γένησης του έθνους και της εθνικής αγοράς είναι που έδωσε τη κοινωνική υλική βάση για την ανάπτυξη του καπιταλισμού.

Πρόκειται για λάθος αντίστοιχο με αυτό που αντιμετωπίζει τις παραγωγικές σχέσεις σαν σχέσεις μεταξύ των ανθρώπων και των μέσων παραγωγής, ενώ στην πραγματικότητα πρόκειται για σχέσεις μεταξύ των ίδιων των ανθρώπων. Οι άνθρωποι προυπάρχουν των μέσων παραγωγής που διαμεσολαβούν τις μεταξύ τους κοινωνικές σχέσεις.

Η ανάπτυξη του καπιταλισμού είναι προυπόθεση για τον σοσιαλισμό. Όχι όμως προυπόθεση με την έννοια της συνεχούς εξελικτικής διαδικασίας, αλλά με την έννοια της άρνησης και του αλματώδους περάσματος σε νέα ποιότητα.

Ο Μαρξ στην “κριτική της φιλοσοφίας του δικαίου” μας δίνει εν συντομία την περιγραφή του νόμου προυποθέσεων και συνεπειών σύμφωνα με τον οποίο η κάθε συνέπεια μάχεται τις προυποθέσεις της. Αντίθετα όταν μια νέα αρχή αμφισβητεί τους όρους ύπαρξης αυτών των προυποθέσεων τότε η συνέπεια επιστρέφει προς υπεράσπιση των προυποθέσεών της (καθώς η εξάλειψη των προυποθέσεων της θα εξαλείψει και την ιδια .....).

Στην περίπτωσή μας τα υπερεθνικά μονοπώλια ειναι αυτή η νέα αρχή που αμφισβητεί τους όρους ύπαρξης των προυποθέσεων της καπιταλιστικής εξέλιξης, η οποία με την σειρά της είναι προυπόθεση της ιστορικής κίνησης που οδηγεί στο αλματώδες πέρασμα προς τον σοσιαλισμό δια μέσου της κοινωνικής επανάστασης.

Αυτό ακριβώς εκφράστηκε απο τους δεξιούς υπέρμαχους του Brexit στην Βρετανία και τον Τραμπ στις ΕΠΑ που πολεμούν για την διατήρηση των προυποθέσεων του καπιταλισμού ενάντια στα υπερεθνικά μονοπώλια που οδηγούν σε εναν φεουδαλικής μορφής κεφαλαιοκρατικό μεσαίωνα που τελικά καταργεί τον ελεύθερο ανταγωνισμό και στο μονοπωλιακό επίπεδο. Την απαρχή αυτής της διαδικασίας την βλέπουμε καθαρά στην ΕΕ με τις ποσοστώσεις και άλλες παραγωγικές απαγορεύσεις και περιορισμούς.

Στην εποχή μας των μονοπωλίων του ιμπεριαλισμού ξεχωριστή μορφή ιμπεριαλιστικής πολιτικής είναι και ο πολιτιστικός ιμπεριαλισμός που αρνείται τους εθνικούς πολιτισμούς προς χάριν ενός τάχα ενιαίου πανανθρώπινου πολιτισμού.

Σήμερα τα πολυεθνικά υπερμονοπώλια που θησαύρισαν με την καταλήστευση του αποικιακού και νεοαποικιακού χώρου αναδιπλώνονται απο τα έξω προς τα έσω του πρώην μητροπολιτικού τους χώρου αποσκοπώντας στην αποικιοποίηση του. Και για να επιτευχθεί η κάμψη των μητροπολιτικών αντιστάσεων πρέπει να διαιρεθούν οι εθνικές κοινωνίες, να σπάσει ο ενοποιητικός εθνικός χαρακτήρας των ανεπτυγμένων κοινωνιών.

Γι αυτό στρέφονται προς τον λεγόμενο “πολυπολιτισμό” που χρησιμοποιείται ως ιδεολογικός δούρειος ίππος για το πολιτιστικό σκέλος αυτής της αντίστροφης αποικιοποίησης.

Και η μόνη δυνατή αναγκαιότητα που μπορεί να υπαγορεύσει πολυπολιτισμό είναι η διαίρεση και γκετοποίηση των κοινωνιών από ασύμβατους μεταξύ τους και αντιθετικούς πολιτισμούς, κάτι που μπορεί να προκύψει μόνο δια μέσου ενός υλικού φορέα. Και αυτός είναι η ανθρώπινη μάζα που συσσωρεύεται με την ανεξέλεγκτη μαζική μετανάστευση στις πρώην μητροπολιτικές χώρες του καπιταλισμού.

Οι “αριστεροί” που συμπαρατάσονται με αυτήν την κεφαλαιοκρατική διεθνοποίηση θέλοντας να βλέπουν σε αυτήν την φυσική απαρχή του δικού τους “διεθνισμού” και θεωρούν πως ο επαναστατικός προλεταριακός διεθνισμός πραγματοποίειται ως φυσική συνέχεια της κεφαλαιοκρατικής παγκοσμιοποίησης δεν κάνουν άλλο παρά να δικαιολογούν το πέρασμα τους στην υπηρεσία του καπιταλιστικού συστήματος, καθώς στη βάση του ίδιου σκεπτικού μπορεί ο καθένας να θεωρήσει το σοσιαλισμό ως φυσική συνέπεια της καπιταλιστικής εξέλιξης, οπότε αφήνει τον καπιταλισμό να κυριαρχεί και να εξελίσεται απο μόνος του ομαλά και χωρίς άλματα προς το σοσιαλισμό, αποτρέποντας κάθε προσπάθεια ανατροπής του, δηλαδή λειτουργώντας ως πέμπτη φάλαγγα της αντεπανάστασης.

Οι “αριστεροί” αυτού του είδους μοιάζουν με τους ιεραπόστολους που πήγαιναν πρώτοι στους προς αποικιοποίησιν λαούς και βγάζαν πανανθρώπινους λόγους και κυρήγματα μέχρι την επερχόμενη έλευση των αποικιακών στρατευμάτων που πραγματοποιούσαν αυτά τα “ανθρωπιστικά” κυρήγματα στις πλάτες των ιθαγενών.

Αντίθετα απο αυτά που πρεσβεύουν αυτού του είδους οι “αριστεροί”, ο επαναστατικός προλεταριακός διεθνισμός που οδηγεί στην σοσιαλιστική παγκοσμιοποίηση συνίσταται πρωταρχικά στο σπάσιμο της κεφαλαιοκρατικής παγκοσμιοποίησης και διόλου δεν επέρχεται ως φυσική συνέπεια της.

Οι “αριστεροί” ακόλουθοι της κεφαλαιοκρατικής πολυπολιτισμικής παγκοσμίωσης είναι δυο ειδών :

Οι φυτευτοί πράκτορες των πολυεθνικών και οι αφελείς “πρόθυμοι ηλίθιοι” που θέλουν να αλλάξουν τάχα τον κόσμο με μέσα έξω από αυτά που καθορίζονται απο την ταξική πάλη, μέσα που δεν υπήρξαν, δεν υπάρχουν κι ούτε πρόκειται να υπάρξουν ποτέ. Έτσι στην πραγματικότητα στηρίζουν την πολιτική τους στα μέσα που τους παρέχει η ίδια η κεφαλαιοκρατική παγκοσμιοποίηση και καταλήγουν αντικειμενικά να λειτουργούν ως ενόργανα τμήματα και στρατευμένα αποσπάσματά της. Είναι οι μελλοντικοί Έμπερτ, υποψήφιοι χασάπηδες και νεκροθάφτες της κοινωνικής επανάστασης.

Η κεφαλαιοκρατική παγκοσμιοποίηση δεν θα είχε κανένα νόημα αν αποσκοπούσε απλά και μόνο στο να ξεζουμίσει τις ήδη ξεζουμισμένες χώρες της ιμπεριαλιστικής περιφέρειας. Η γκανιότα του στοιχήματος της μονοπωλιακής ιμπεριαλιστικής ολοκλήρωσης έχει ανέβει πολύ ψηλότερα από κει που μπορεί να φανταστεί ο κοινός νους. Δεν επαρκείται στο γονάτισμα των μικρών και μη αναπτυγμένων εθνών. Πρέπει να γονατίσουν και τα μέχρι στιγμής ισχυρά έθνη και να μην παραμείνει κανένα κράτος με ξεχωριστό εθνικό χαρακτήρα.

Ο χαρακτήρας του ιμπεριαλιστικού σταδίου του καπιταλισμού δεν έγινε κατανοητός απο την πλειονότητα της μαρξίζουσας διανόησης γιατί συγχέει τον ιμπεριαλισμό με το έθνος, το κράτος κι ακόμα περισσότερο με το εθνικό κράτος.

Ο ιμπεριαλισμός χαρακτηρίζει μόνο το χρηματιστικό κεφάλαιο που κυριαρχεί στο ανώτατο μονοπωλιακό στάδιο ανάπτυξης του καπιταλισμού και δεν υπάγεται απευθείας στο καπιταλιστικό κράτος, παρά μόνο έμμεσα, μέσω της κυριαρχίας των μονοπωλίων επί του κράτους. Αν ήταν διαφορετικά τότε ο ιμπεριαλισμός θα χαρακτήριζε και την προμονοπωλιακή εποχή του καπιταλισμού και θα ήταν πρωταρχικό και όχι ανώτατο στάδιο του καπιταλισμού. Ακόμα ο ιμπεριαλισμός δεν σχετίζεται με κανένα εθνικό σύνολο καθώς αφορά μόνο το μονοπωλιακό τμήμα του κεφαλαίου και διόλου ολόκληρο το έθνος. Ακόμα περισσότερο, ούτε καν το τμήμα του κεφαλαίου που αναπτυσσόμενο μέσα στα πλαίσια του εθνικού κράτους δεν έφτασε στο μονοπωλιακό επίπεδο.

Εδώ και κάμποσες δεκαετίες ζούμε σε μια δεύτερη φάση του ιμπεριαλιστικού σταδίου, την φάση των πολυεθνικών μονοπωλίων που μεταμορφώθηκαν βαθμιαία σε υπερεθνικά και οδηγούν στην πλήρη κατάλυση των αστικοδημοκρατικών ελευθεριών.

Ακριβώς γι αυτό και ο φασισμός ορίζεται ως δικτατορία του χρηματιστικού κεφαλαίου και όχι απλά ως δικτατορία της αστικής τάξης, διότι εξασκείται ακόμα και ενάντια σε μη μονοπωλιακά τμήματα της αστικής τάξης, παρότι αυτή αλλά ακόμα και οι εργατικές τάξεις των καπιταλιστικών μητροπόλεων απολάμβαναν μέχρι προ ολίγου κάποια έσχατα και διαρκώς μειούμενα μερίδια απο τα ιμπεριαλιστικά κέρδη.

Ο σύγχρονος υπερεθνικός φασισμός, ακριβώς όπως και ο παλαιού τύπου πρωταρχικός εθνοφασισμός της εποχής των εθνικών μονοπωλίων, έχει τα δικά του φάτσιο, τις δικές του δέσμες συντεχνιών, την δική του κοινωνική βάση και τα δικά του γκλομπαλιστικά κοινωνικά κινήματα όπως πχ το “black lives mater”, τα λοατκι κινήματα, οι φιλοζωικοί σύλλογοι κλπ.

Αντίθετα από όλα αυτά η σοσιαλιστική επανάσταση είναι η έσχατη εθνική άμυνα για ολα τα ιστορικά προοδευτικά έθνη γιατί είναι εχθρός της εθνικής καταπίεσης, υπέρ της εθνικής ανεξαρτησίας και αυτονομίας και υπέρμαχος των εθνικών πολιτισμών ενάντια στην κεφαλαιοκρατική παγκοσμιωτική αποεθνικοποίηση.

Στέλιος Καζαντζίδης