Η αντιφατικότητα του πολυπολιτισμού

 Οι πολυπολιτισμικοί ανοιχτοσυνοράκηδες ορίζουν τον πολυπολιτισμό ως εξισωτική συνύπαρξη πολλών πολιτισμών μέσα σε μια γεωγραφική έκταση που εξουσιάζεται από τον ίδιο κρατικό μηχανισμό.

Η αδυναμία όμως αυτής της ομαλής συνύπαρξης έχει ήδη αποδειχτεί κοινωνικο-ιστορικά από τις αστικές επαναστάσεις, που κατά κανόνα υπήρξαν εθνικές επαναστάσεις εναντίον φεουδαλικών αυτοκρατοριών με κύριο ζητούμενο τον κρατικό αποχωρισμό στην βάση εθνικών κριτηρίων.

Ο πολυπολιτισμός σε κάθε εποχή, όπως και στην σύγχρονη ιμπεριαλιστική εποχή των μονοπωλίων σημαίνει είτε επικράτηση του ανώτερου πολιτισμού, είτε του ισχυρότερου και πιο επίμονου συντηρητικά (και συνεπώς κατώτερου) πολιτισμού, είτε την συγχώνευση διαφορετικών πολιτισμών σε ενιαίο πολιτισμό.

Τρεις δυνατότητες που στην εποχή του ιμπεριαλισμού δεν μπορεί να πραγματοποιηθεί καμία από αυτές με διαφορετικούς όρους από αυτούς που τίθενται από την ύπαρξη και λειτουργία του ιμπεριαλισμού.

Δηλαδή κατ ουσίαν ο πολυπολιτισμός, όπως διδάσκει η ιστορία και όπως προκύπτει από την διαλεκτική λογική καταλήγει σε έναν και μόνο πολιτισμό, διαδικασία που υπάγεται στους ορούς και τους κανόνες του κοινωνικού συστήματος στα πλαίσια του οποίου συντελείται.

Εύλογο λοιπόν το πως μπορεί να συντελεστεί κάτι τέτοιο και σε ποιο αποτέλεσμα θα καταλήξει στην εποχή του συγχρόνου ιμπεριαλισμού των πολυεθνικών υπερμονοπωλίων.

Ο πολυπολιτισμός από την στιγμή που στην βάση των υπαρκτών κοινωνικών όρων δεν μπορεί να οδηγηθεί σε ένα από τα τρία προαναφερθέντα αποτελέσματα, θα οδηγήσει σε ακόμα ισχυρότερες εθνο-κοινωνικές συγκρούσεις από αυτές της εποχής των αστικών επαναστάσεων, με αποτέλεσμα σε κάθε διαφορετική έκταση κρατικής είτε διακρατικής εξουσίας να προκύψει η επικράτηση ενός και μόνο πολιτισμού διαφορετικού από τους επικρατούντες πολιτισμούς σε περιοχές που υπάγονται σε άλλες κρατικές είτε διακρατικές εξουσίες.

Υπάρχει ακόμα η δυνατότητα διάμεσου της αντιθετικής εναντίωσης πολιτισμών να προκύψουν μέσα από αντιδραστικές ενδοκρατικές και διακρατικές πολεμικές συγκρούσεις νέες ακόμα αντιδραστικότερες κρατικές εξουσίες και διακρατικές ενώσεις.

Ο πολυπολιτισμός λοιπόν συνιστά μία καθαρή αυτό-αντίφαση αφού αναγκαστικά καταλήγει σε έναν και μόνο πολιτισμό και η επιτυχία του δεν οδηγεί στην υπέρβαση των εθνικών διαφορών αλλά ανακυκλώνει το πρόβλημα της εθνικής διαφορετικότητας μέσα στα ίδια καπιταλιστικά κοινωνικά πλαίσια από τα οποία γεννήθηκε και μέσα στα οποία κινείται προς την πραγμάτωσή του.

Αντίθετα τότε και μονό τότε, όταν μέσα από την ανάπτυξη των ξεχωριστών εθνικών πολιτισμών, αρχικά μέσα στα ίδια τα αστικά πλαίσια στα οποία αναπτύσσονται και οι επί μέρους εργατικές τάξεις, καθοριζόμενες από τη δική τους εθνική πολιτισμική ταυτότητα η κάθε μια, μπορεί να αναπτυχθεί ένας προλεταριακός πολιτιστικός διεθνισμός, μέσα από τον οποίο να κατοχυρώνεται και πολιτισμικά ο διεθνής χαρακτήρας και ιστορικός ρόλος της διεθνούς εργατικής τάξης (ως κοινωνικά ενιαίας παγκόσμιας τάξης).

Ο πολυπολιτισμός με όρους αστικών καθεστώτων και χωρίς την διαμεσολάβηση της προλεταριακής επανάστασης σημαίνει στην καλύτερη περίπτωση ανακύκλωση του καπιταλισμού και στην χειρότερη επιστροφή σε έναν προεθνικής μορφής φεουδαλικού τύπου αστικό μεσαίωνα.

Και επειδή αφενός η ακριβής επιστροφή σε ένα ξεπερασμένο κοινωνικό παρελθόν είναι αδύνατη και αφετέρου διότι ο ιμπεριαλισμός συνιστά το πέρασμα του καπιταλισμού στην αντίδραση, μόνη δυνατή είναι η χειρότερη από τις δυο περιπτώσεις.

Συνεπώς το πολυπολιτισμικό αίτημα της εποχής μας συνιστά μορφή (προεθνικού τύπου - προκαπιταλιστικής εποχής) αντεθνικής ιδεολογίας και συνεπώς αντιδιεθνισμού και συνάμα μορφή υποτροπιασμού του ξεπερασμένου και ξεπεσμένου αστικού εθνικισμού. 

Στέλιος Καζαντζίδης