Η ομιλία του Προέδρου του Συμβουλίου των Λαϊκών Επιτρόπων και Λαϊκού Επιτρόπου επί των Εξωτερικών της ΕΣΣΔ Μολότοφ στο Ανώτατο Σοβιέτ την 1η Αυγούστου 1940 γίνεται τη στιγμή που στην Ευρώπη έχει συνθηκολογήσει η Γαλλία, και που η ΕΣΣΔ έχει ανακτήσει τα καταληφθέντα από τη Ρουμανία εδάφη της στη Βεσσαραβία. Γίνεται, επίσης, εν μέσω των τελευταίων σταδίων της ενταξιακής διαδικασίας της Εσθονίας, της Λετονίας και της Λιθουανίας στη Σοβιετική Ένωση, μετά από τη “βαλτική άνοιξη” του Ιούνη του 1940, όπου ειρηνικές λαϊκές εξεγέρσεις ανέτρεψαν τα αντιδραστικά και ημιφασιστικά καθεστώτα, αναδεικνύοντας φιλοσοβιετικές κυβερνήσεις.
Σχετικά με την ιστορία των τριών
αυτών λαϊκών εξεγέρσεων, αν και θα ακολουθήσουν -μέχρι τον επόμενο
Αύγουστο, οπότε και συμπληρώνονται 75 χρόνια από την ένταξη των χωρών
αυτών στη Σοβιετική Ένωση- αναλυτικά άρθρα-έρευνες για μία προς μία τις
περιπτώσεις, αρκεί να ειπωθεί το εξής σημαντικό για τις εξεγέρσεις του αύριο
στις οποίες όλοι ελπίζουμε. Ότι για να πετύχουν, πρέπει να λαμβάνουν
υπόψη τη διεθνή κατάσταση, τη θέση της χώρας τους στις διεθνείς
εξελίξεις, να έχουν μια άποψη για τον διεθνή προσανατολισμό της χώρας
τους, δεδομένων των -καλών ή κακών-γειτόνων, μεγάλων δυνάμεων κλπ και να
επιδιώκουν να έχουν ως και συμμαχίες, όχι μόνο με κινήματα άλλων χωρών,
αλλά και με ολόκληρα κράτη, ή, έστω, ως εφεδρείες, εκμεταλλευόμενα ως
και διακρατικές αντιθέσεις, υπαρκτές ή εν δυνάμει. Κι αυτό γιατί,
δυστυχώς σήμερα, παρά την πολύτιμη εμπειρία του 20ού αιώνα, πολλοί που
μιλάνε για εξεγέρσεις, επαναστάσεις, σοσιαλισμό, κομμουνισμό κλπ, δεν
παίρνουν καμία θέση στα προαναφερθέντα, στεκόμενοι μόνο στη βασική
αντίθεση κεφάλαιο-εργασία, και πέραν τούτου ουδέν. Δεν αναγνωρίζουν ούτε
καν τις έννοιες “χώρες” ή “λαός”. Έτσι, όμως, δεν υπάρχει περίπτωση
στον αιώνα τον άπαντα να πείσουν τους συμπολίτες τους ώστε αυτοί να
συμμετέχουν στην εξέγερση, ή έστω να επιδείξουν στοιχειώδη ανοχή…
Ο Μολότοφ αναφέρεται στην ένταξη των χωρών αυτών, αλλά από τη σκοπιά της εξωτερικής πολιτικής.
Σε κάθε περίπτωση, όντας πια
Αύγουστος του 1940, ο Μολότοφ αναφέρεται ευθέως πια στην ανάγκη
προετοιμασίας της ΕΣΣΔ για πόλεμο. Είναι, άλλωστε, η περίοδος που η ΕΣΣΔ
παρακολουθει σιωπηρά (μέχρι τη συνάντηση Μολότοφ-Χίτλερ το Νοέμβρη του
1940) τη μεταφορά στρατευμάτων της ναζιστικής Γερμανίας στη Φινλανδία,
κατά παράβαση των συμφώνων που είχε και με τις δύο χώρες.
***
